गर्मीमा हुन सक्ने स्वास्थ्य सम्बन्धि समस्या र बच्ने उपायहरू

काठमाडौं-गर्मी याममा तापक्रमको तीव्रता बढेसँगै शरीरमा विविध स्वास्थ्य समस्या देखिन सक्छन्। विशेषगरी सानो बच्चा, वृद्धवृद्धा, गर्भवती महिला र पुराना रोगीहरू गर्मीको अत्यधिक प्रभावमा पर्न सक्छन्। तापक्रमसँग जुझ्न शरीरले धेरै परिश्रम गर्नुपर्छ, जसका कारण विभिन्न किसिमका स्वास्थ्य समस्या देखापर्न सक्छन्।

गर्मीमा देखापर्न सक्ने सामान्य समस्या:

डिहाइड्रेसन (निर्जलीकरण):
पसिनासँगै शरीरबाट अत्यधिक पानी र लवण निस्कँदा शरीर निर्जल हुन्छ। यसले कमजोरी, टाउको दुख्ने, अत्यधिक थकान जस्ता लक्षणहरू देखिन्छन्।
घाम लाग्ने (सन स्ट्रोक):
लामो समय सिधा घाममा रहँदा शरीरको ताप नियन्त्रण प्रणाली असन्तुलित हुन्छ। यसले उच्च ज्वरो, बान्ता, मुर्छा, यहाँसम्म कि अचेत हुने स्थितिसमेत ल्याउन सक्छ।
घामले पोल्ने (सनबर्न):
अत्यधिक घामले छालामा जलन, रातोपन, चिलाउने, पोल्ने जस्ता समस्या ल्याउँछ।
घमौराहरू (हीट र्यास):
पसिना निकास नहुँदा छालामा रातो डाबर वा बिमिरा आउन सक्छ, जसले चिलाउने र पोल्ने गर्दछ।
खानेकुराबाट हुने विषाक्तता (फुड पोइजनिङ):
गर्मीमा खाना चाँडै बिग्रने हुँदा सफा र सुरक्षित खानेकुरा नखाए पेट दुख्ने, बान्ता, पखाला लाग्ने समस्या देखिन्छ।
यस्ता समस्याबाट बच्न अपनाउनुपर्ने उपायहरू:
✅ पर्याप्त पानी पिउने:
दैनिक कम्तिमा ८–१० गिलास पानी पिउनु आवश्यक छ। नुनचिनी भएको पानी, लस्सी, जलजिरा वा ओआरएस सेवन गर्दा झनै लाभदायक हुन्छ।

✅ हल्का र सफा खाना खाने:
अत्यधिक तेलयुक्त, मसलेदार खाना भन्दा हल्का, ताजा र सजिलो पच्ने खानेकुरा रोज्नु उत्तम हुन्छ।

✅ ढिलो नबिग्रिने खाना छनोट गर्ने:
दही, फलफूल, सलादजस्ता शीतल र पौष्टिक खानेकुरा गर्मीका लागि उपयुक्त हुन्छन्।

✅ सिधा घाममा ननिस्कने:
दिउँसो ११ बजेपछि देखि ३ बजेसम्मको अत्यधिक घाममा बाहिर ननिस्कने प्रयास गर्नुहोस्। निस्कनै परे टोपी, चस्मा र छाता प्रयोग गर्नुहोस्।

✅ ढिलो नसुक्ने लुगा नलगाउने:
सूती कपडाको हल्का र फुर्सदिलो लुगा लगाउँदा शरीर चिसो रहन्छ र पसिना सजिलै सुक्छ।

✅ नियमित सफाइ र हाइजिनमा ध्यान दिने:
नुहाउने, हातधुने, सफा लुगा लगाउने, खानपिनमा सरसफाइ अपनाउने बानीले अनेकौं संक्रमणबाट जोगाउँछ।
निष्कर्ष:
गर्मीको समय रमाइलो पनि हो तर लापरवाहीले यो घातक पनि बन्न सक्छ। सानो सावधानीले हामी धेरै ठूलो स्वास्थ्य समस्याबाट बच्न सक्छौं। तसर्थ, समयमै सचेत बनौं र स्वस्थ रहौं।