
भारतमा बम्बे स्टक एक्सचेञ्ज (BSE) 1875 मा स्थापना भयो, जुन एशियाको पहिलो स्टक एक्सचेञ्ज हो। BSE दशकौंसम्म भारतीय सेयर बजारको मुख्य केन्द्र रह्यो। तर, 1994 मा नेशनल स्टक एक्सचेञ्ज (NSE) स्थापना भएपछि भारतीय सेयर बजारमा नयाँ युग सुरु भयो।
BSE र NSE हालसम्म दुवै सँगसँगै सञ्चालनमा छन्।
अमेरिकामा पहिलो स्टक एक्सचेञ्ज न्युयोर्क स्टक एक्सचेञ्ज (NYSE) 1792 मा स्थापना भयो। यसले दशकौंसम्म अमेरिकी बजारको नेतृत्व गर्यो। तर, 1971 मा NASDAQ (National Association of Securities Dealers Automated Quotations) को स्थापनाले स्थिति परिवर्तन गर्यो।
NASDAQ र NYSE दुवै संसारकै ठूला एक्सचेञ्ज हुन्। NASDAQ प्रविधि-आधारित कम्पनीहरूका लागि प्रमुख बजार रहँदा NYSE परम्परागत र बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरूको लागि केन्द्र बनेको छ।
नेपालमा दोस्रो स्टक एक्सचेञ्जको स्थापनाले दुईवटा सम्भावित परिदृश्य निम्त्याउन सक्छ:
भारत र अमेरिकाको अनुभवले देखाउँछ कि प्रतिस्पर्धा सधैं सुधारतर्फ लैजान्छ। तर, नेपालमा दोस्रो स्टक एक्सचेञ्ज सफल बनाउन नीति स्पष्टता, आर्थिक स्रोत, र सक्षम नेतृत्वको खाँचो छ। भविष्यमा नेपालको सेयर बजारले सुधारको बाटो समात्ने अपेक्षा गर्न सकिन्छ।