क्यानाडामा अप्रिल २८ मा मध्यावधि निर्वाचन

संयुक्त राज्य अमेरिकाको विशाल उत्तरी छिमेकीलाई अधिग्रहण गर्ने डोनाल्ड ट्रम्पको प्रयासलाई पराजित गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दै क्यानाडाका प्रधानमन्त्री मार्क कार्नीले आइतबार अप्रिल २८ का लागि प्रारम्भिक चुनावको आह्वान गर्नुभएको छ ।

पूर्व केन्द्रीय बैंकर कार्नीलाई क्यानाडाको मध्यमार्गी लिबरल पार्टीले जस्टिन ट्रुडोलाई प्रधानमन्त्रीका रूपमा प्रतिस्थापन गर्न छनोट गरेको थियो तर उहाँले देशको व्यापक मतदाताको सामना कहिल्यै गर्नुभएको छैन । कार्नीले अक्टोबरभन्दा धेरै महिना अगाडि संसदीय चुनाव ल्याउनुभएकाले अब त्यो परिवर्तन हुनेछ । उहाँले अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पबाट आउने व्यापार र सार्वभौमसत्ताका खतराहरू आफ्नो निर्वाचन अभियानको केन्द्रविन्दु हुने स्पष्ट पार्नुभएको छ । “मैले भर्खरै गभर्नर जनरललाई संसद् विघटन गर्न र अप्रिल २८ का लागि चुनाव घोषणा गर्न अनुरोध गरेको छु ।

उहाँले सहमति जनाउनुभएको छ”, क्यानाडामा बेलायती राष्ट्रमण्डलका सदस्य राजा चार्ल्स तृतीयका प्रतिनिधिलाई उल्लेख गर्दै कार्नीले राष्ट्रका नाममा दिएको सम्बोधनमा भन्नुभयो । एक दशकदेखि सत्तामा रहेको लिबरल सरकार गहिरो अलोकप्रियतामा झरेको थियो तर कार्नीले क्यानाडाली देशभक्तिको लहरलाई नयाँ बहुमतमा पुर्‍याउने आशा गरिरहनुभएको छ । “म क्यानाडालीहरूलाई राष्ट्रपति ट्रम्पसँग व्यवहार गर्न एक बलियो, सकारात्मक जनादेशका लागि आग्रह गर्दैछु”, कार्नीले भन्नुभयो, “रिपब्लिकन हामीलाई भत्काउन चाहन्छन्, ताकि अमेरिकाले हामीलाई स्वामित्वमा लिन सकोस् ।

हामी त्यस्तो हुन दिनेछैनौँ ।” “हामी राष्ट्रपति ट्रम्पको अनुचित व्यापारिक कार्यहरू र हाम्रो सार्वभौमसत्ता माथिको धम्कीका कारण हाम्रो जीवनकालको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण सङ्कटको सामना गरिरहेका छौँ”, क्यानाडाली सार्वभौमसत्ता स्वीकार नगरेसम्म ट्रम्पसँग भेट नगर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दै उहाँले भन्नुभयो, “हाम्रो प्रतिक्रिया एक बलियो अर्थतन्त्र र अझ सुरक्षित क्यानाडा निर्माण गर्न हुनुपर्छ ।”

ट्रम्पले आफ्नो उत्तरी छिमेकीलाई बारम्बार उसको सीमाहरूलाई कृत्रिम भन्दै र संयुक्त राज्य अमेरिकाको ५१औँ राज्यका रूपमा सामेल हुन आग्रह गर्दै क्रुद्ध बनाउनुभएको छ । क्यानाडाबाट हुने आयातमा लगाइएको करले यसको अर्थतन्त्रलाई गम्भीर क्षति पुर्‍याउने खतरा रहेको भन्दै ट्रम्पको व्यापार युद्धको साथमा यी अशुभ टिप्पणीहरू आएका छन् । – मतसर्वेक्षणका मनपर्ने – जीवन यापनको लागत र आप्रवासन जस्ता घरेलु मुद्दाहरूले सामान्यतया क्यानाडाली चुनावहरूमा प्रभुत्व जमाउँछन् तर यस पटक कसले ट्रम्पलाई राम्रोसँग सम्हाल्न सक्छ भन्ने प्रमुख विषयले चार करोड १० लाख जनसङ्ख्या भएको यस देशमा सूचीको शीर्ष स्थान लिएको छ । अमेरिकी राष्ट्रपतिको आफ्नो उत्तरी छिमेकीप्रतिको खुला शत्रुताले क्यानाडाली राजनीतिक परिदृश्यलाई बढावा दिएको छ ।

क्यानाडा अमेरिकाको नाटो मित्र र ऐतिहासिक रूपमा आफ्नो देशको सबैभन्दा नजिकको साझेदारहरू मध्ये एक हो । अत्यन्त अलोकप्रिय भएर ट्रुडोले प्रधानमन्त्री पद छाड्ने घोषणा गर्दा पियरे पोइलिभ्रेको कन्जर्भेटिभहरूलाई केही हप्ताअघि नै चुनावमा मनपर्ने रूपमा हेरिएको थियो । तर ट्रम्पको धम्कीपछि मतसर्वेक्षणहरू संसद्मा अल्पमत राख्ने कार्नीको लिबरलहरूको पक्षमा उल्लेखनीय रूपमा साँघुरिएका छन् र विश्लेषकहरूले अब यस प्रतिस्पर्धालाई अनुमान गर्न धेरै नजिक भनेर वर्णन गरिरहेका छन् ।

“धेरैले यसलाई अस्तित्वको चुनाव, अभूतपूर्व मान्दछन्”, विनिपेग विश्वविद्यालयका राजनीतिक वैज्ञानिक फेलिक्स माथिउले भन्नुभयो । पैँतालिस वर्षीय पियरे पोइलिभ्रे करियर राजनीतिज्ञ हुनुहुन्छ । उहाँ २५ वर्षको उमेरमा नै पहिलो पटक निर्वाचित हुनुभएको थियो । एक अनुभवी कडा भाषण दिने प्रचारक उहाँलाई कहिलेकाहीँ स्वतन्त्रतावादी र लोकप्रियतावादीका रूपमा ट्याग गरिएको छ ।

केहीले उहाँलाई शैली र सारमा ट्रम्पसँग धेरै समान देखेका छन् । आइतबार पोइलिभ्रेले स्वर सेट गर्नुभयो । आफ्नो अभियानलाई अर्थतन्त्रको मूलभूत मुद्दाहरू र ‘सामान्य मानिस’ का चिन्ताहरूमा आधारित गर्ने वाचा गर्दै कन्जर्भेटिभ नेता पोइलिभ्रेले टोरन्टोमा भन्नुभयो, “म डोनाल्ड ट्रम्पले चाहेको विपरीत चाहन्छु ।” ल्याब्राडोर र न्युफाउन्डल्यान्डमा आफ्नो अभियान सुरु गर्दै कार्नीले क्यानाडाको एटलान्टिक तटमा समर्थकहरूलाई आफ्नो अर्थतन्त्रलाई परिवर्तन गर्न र ‘डोनाल्ड ट्रम्पको करहरू विरुद्ध लड्न’ ‘ठूलो परिवर्तन’ आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।

चिन्ता नगर्नुहोस् – साठ्ठी वर्षीय कार्नीले चुनावी राजनीतिभन्दा बाहिर आफ्नो करियर बिताउनुभएको छ । उहाँले गोल्डम्यान स्याक्समा एक दशकभन्दा बढी समय बिताउनुभयो र क्यानाडाको केन्द्रीय बैंक र त्यसपछि बैंक अफ इङ्गल्यान्डको नेतृत्व गर्नुभयो । यदि क्यानाडालीहरूले ट्रम्पविरुद्ध आफ्नो हात बलियो बनाउन ठूला दुई मध्ये एकलाई ठूलो जनादेश दिन खोजेमा साना विपक्षी दलहरूले कष्ट भोग्न सक्छन् ।

अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले क्यानाडाली चुनावमा कसले जित्छ भन्ने कुरामा वास्ता नगर्ने दाबी गर्दै अप्रिल २ मा ओटावा र अन्य प्रमुख व्यापारिक साझेदारहरू विरुद्ध भन्सार शुल्क थप बलियो बनाउने योजनाहरू अघि बढाइरहनुभएको छ । “म त्यहाँ कसले जित्छ भन्ने कुरामा वास्ता गर्दिनँ”, ट्रम्पले यस हप्ता भन्नुभयो, “तर केही समयअघि, म यसमा संलग्न हुनुअघि र चुनावलाई पूर्ण रूपमा परिवर्तन गर्नुअघि, जसको मलाई परवाह छैन।।। कन्जर्भेटिभ ३५ अङ्कले अगाडि थियो ।”

खबरपाटी